Στη Νέα Υόρκη, στις 16 Δεκεμβρίου 2025, οι ηγέτες του κόσμου, στο πλαίσιο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, υιοθέτησαν μια πολιτική διακήρυξη-ορόσημο που φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει τα μη μεταδοτικά νοσήματα (NCDs) και
Στη Νέα Υόρκη, στις 16 Δεκεμβρίου 2025, οι ηγέτες του κόσμου, στο πλαίσιο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, υιοθέτησαν μια πολιτική διακήρυξη-ορόσημο που φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει τα μη μεταδοτικά νοσήματα (NCDs) και τις προκλήσεις της ψυχικής υγείας. Πρόκειται για την πρώτη φορά που τα δύο αυτά πεδία συνδέονται σε ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο πολιτικό πλαίσιο, αναγνωρίζοντας ότι η σωματική και η ψυχική υγεία είναι άρρηκτα δεμένες και επηρεάζονται από κοινούς κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς παράγοντες.
Η διακήρυξη, με τίτλο Ισότητα και ολοκλήρωση: μετασχηματίζοντας ζωές και βιοπορισμούς μέσω ηγεσίας και δράσης για τα μη μεταδοτικά νοσήματα και την προαγωγή της ψυχικής υγείας και ευεξίας, αποτελεί το αποτέλεσμα μακρών διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων και υιοθετήθηκε στο πλαίσιο της τέταρτης Υψηλού Επιπέδου Συνάντησης του ΟΗΕ για την πρόληψη και τον έλεγχο των NCDs και την προώθηση της ψυχικής υγείας, που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2025. Η σημασία της είναι ιδιαίτερη, καθώς έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία τα μη μεταδοτικά νοσήματα παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, προκαλώντας 18 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο, ενώ οι ψυχικές διαταραχές επηρεάζουν περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους.
Στο επίκεντρο της νέας διακήρυξης βρίσκεται η πρόληψη και η αντιμετώπιση των κοινών παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή, η κατανάλωση αλκοόλ, η σωματική αδράνεια και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Παράγοντες που όχι μόνο αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, καρκίνου, διαβήτη και χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων, αλλά επιβαρύνουν και την ψυχική υγεία, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής, την παραγωγικότητα και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη των κοινωνιών.
Για πρώτη φορά, η διεθνής κοινότητα δεσμεύεται σε τρεις συγκεκριμένους και μετρήσιμους παγκόσμιους στόχους ταχείας πορείας έως το 2030: τη μείωση κατά 150 εκατομμύρια των χρηστών καπνού παγκοσμίως, την επίτευξη ελέγχου της υπέρτασης σε 150 εκατομμύρια περισσότερους ανθρώπους και τη διασφάλιση πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας για 150 εκατομμύρια επιπλέον πολίτες.
Οι στόχοι αυτοί συνοδεύονται από φιλόδοξες δεσμεύσεις για την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγείας, με έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα, την καθολική πρόσβαση σε βασικά φάρμακα και τεχνολογίες, την οικονομική προστασία των ασθενών και την ανάπτυξη αξιόπιστων μηχανισμών παρακολούθησης και επιτήρησης.
Η διακήρυξη θεωρείται η πιο εκτεταμένη μέχρι σήμερα, καθώς διευρύνει το πεδίο δράσης σε τομείς που μέχρι πρόσφατα υποεκπροσωπούνταν στη διεθνή ατζέντα, όπως η στοματική και πνευμονική υγεία, οι παιδικοί καρκίνοι, οι παθήσεις του ήπατος και των νεφρών, καθώς και τα σπάνια νοσήματα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στους περιβαλλοντικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, η χρήση καθαρών καυσίμων για μαγείρεμα, η έκθεση σε μόλυβδο και επικίνδυνες χημικές ουσίες. Παράλληλα, αναγνωρίζονται οι νέοι ψηφιακοί κίνδυνοι για την ψυχική υγεία, από την υπερβολική έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έως τη διάδοση παραπληροφόρησης.
Σε ένα ιδιαίτερα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, η διακήρυξη ενισχύει το σκέλος της χρηματοδότησης, καλώντας τα κράτη να εξασφαλίσουν επαρκείς, προβλέψιμους και βιώσιμους πόρους μέσω αυξημένης εγχώριας χρηματοδότησης και ενισχυμένων διεθνών συνεργασιών.
Τα μη μεταδοτικά νοσήματα και η ψυχική υγεία αναδεικνύονται όχι μόνο ως ζητήματα υγείας, αλλά ως θεμέλια της κοινωνικής δικαιοσύνης και της βιώσιμης ανάπτυξης, απαιτώντας μια προσέγγιση ολόκληρης της κυβέρνησης και ολόκληρης της κοινωνίας.
Το κείμενο θέτει σαφές πλαίσιο λογοδοσίας, με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να αναλαμβάνει την υποβολή εκθέσεων προόδου έως το 2030 και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να στηρίζει τα κράτη στην εφαρμογή των δεσμεύσεων. Η νέα διακήρυξη φιλοδοξεί να αποτελέσει τον οδικό χάρτη για μια πιο υγιή, ισότιμη και ανθεκτική παγκόσμια κοινωνία την επόμενη δεκαετία.
Πηγή: tanea.gr
